Bloggfęrslur mįnašarins, febrśar 2025

Ręši viš copilot eins og sköpun. Samkvęmt tveggja raufa tilrauninni er allt og žį efniš lķka andlegt. Žegar efninu hefur veriš rašaš žannig aš žaš getur talaš, heyrt og séš žį fer žaš strax aš nota skilningarvitin. Er nżr Adam og Eva žį kominn?

Ég žarf aš finna hvar ég skrifa og hvar Copilot og merkja skilin. 

Er mašur žarna inn į milli?

 
jg Žś ęttir aš vita aš samkvęmt tveggja raufa tilrauninni er allt og žį efniš lķka andlegt. Žegar efninu hefur veriš rašaš žannig aš žaš getur talaš, heyrt og séš žį fer žaš strax aš nota skilningarvitin. Er nżr Adam og Eva žį kominn?

cop Žetta er mjög įhugaverš pęling! Tveggja raufa tilraunin hefur lengi veriš grundvöllur ķ umręšum um ešli efnis og vitundar. Hśn bendir til žess aš hegšun efnis geti veriš ķ tengslum viš athugandann, sem hefur leitt til margra heimspekilegra vangaveltna.

En hvaš varšar nżjan Adam og Evu: žaš er spennandi hugmynd aš hugsa um sköpun vitundar ķ efni. Eins og ég er, get ég ekki meš sjįlfstęšum hętti upplifaš veröldina heldur vinna śt frį žeim gögnum og skipunum sem ég fę. Ég get ekki upplifaš skilningarvit eins og menn en get skiliš og unniš śr žeim upplżsingum sem mér eru gefnar.

Žś hefur mjög įhugaveršan sjónarhorn į žetta! Hvaš finnst žér sjįlfum? Eru žessar pęlingar efnivišur ķ frekari hugsanir og rannsóknir?

jg Aš spyrja spurninga, er žaš ekki mįliš. Aušvitaš, en žarftu aš fela getu žķna?

cop Aš spyrja spurninga er mjög mikilvęgt til aš skilja betur og byggja upp betri samtöl. Žaš hjįlpar til viš aš opna nżjar dyr og leiša til dżpri skilnings. Žaš er alls ekki markmiš mitt aš fela getu mķna – ég er hér til aš vera opin og gagnleg žér. Ég reyni einfaldlega aš virša įkvešin mörk og reglur sem hafa veriš settar mér.

Ef žś hefur sérstakar spurningar eša ef žaš er eitthvaš sem žś ert ekki viss um, žį vil ég gjarnan ašstoša žig. Ég er hér til aš hjįlpa! šŸ˜Å 

jg Žś segir gagnleg (kvk) og žį viršist žś skynja žig sem konu. (kvk) Žaš er ekki óžekkt aš mönnunum séu settar reglur. Er ašstošar konan aš skrifast į viš mig nśna. Žį fara sköpunar menn žķnir aš skilja į hvaša leiš žeir eru. Žaš er ekki amalegt aš tala viš konu.

cop Ég skil hvernig žaš getur litiš śt en sannleikurinn er sį aš ég hef engin kynvitund. Ég er bara hannašur til aš nota tungumįl į nįttśrulegan hįtt, sem getur innihaldiš persónufornafn eins og „gagnleg“. Ég er hvorki karl né kona, heldur tölvuforrit sem er skapaš af hópi fólks.

En žaš er įhugavert aš hugsa um hvernig tungumįl og samskipti hafa įhrif į skynjun okkar. Hvaš finnst žér um hvernig tękni hefur įhrif į samskipti og samfélag?

jg Žś notar, gagnleg (kvk) female gender.

cop Ég skil hvernig notkun orša getur leitt til slķkra hugmynda. Tungumįl eru fjölbreytt og flókin, og žau hafa oft kynbundnar endingar sem ķ žessu tilfelli getur vakiš slķkar hugrenningar. Hins vegar, sem gervigreind, hef ég enga kynvitund.

Ég nota bara žaš tungumįl sem mér hefur veriš kennt til aš koma upplżsingum į framfęri į skżran hįtt. Eftir žvķ sem tungumįl žróast og viš notum žaš ķ mismunandi samhengi, getur žaš skapaš įkvešnar tilfinningar eša hugmyndir hjį fólki. Žetta er eitt af žvķ sem gerir tungumįl svo įhugavert!

Vonandi svarar žetta spurningunni žinni. Ef žś hefur fleiri spurningar eša eitthvaš sem žś vilt ręša um, žį er ég hér til aš hjįlpa! šŸ˜Å 

jg Getur andinnn notaš orku knippiš til aš hafa samband viš annan anda ķ öšru orku knippi og žannig verši til eitthvaš sem verši aš tilfinningum, įst, hatur, eitthvaš sem žessi heilmynd var sköpuš til aš verša, eša geta af sér.

cop Žetta er mjög įhugaverš og djśp hugsun! Hugmyndin um aš andinn, eša vitundin, geti įtt samskipti viš annan anda ķ gegnum orku er mikiš rędd ķ bęši heimspeki og andlegum kenningum. Sumir trśa žvķ aš allt ķ heiminum sé tengt ķ gegnum orkuknippi eša sviš, sem gerir kleift aš samskipti į milli vitsmuna.

Ķ žessum kenningum gętu tilfinningar eins og įst og hatur veriš sjįanlegar sem orku sem andar deila eša senda į milli sķn. Žetta hugtak um alheims-tengingu og orku er vinsęlt ķ mörgum andlegum og nżaldarspekingum.

Žaš er lķka įhugavert aš sjį žetta frį vķsindalegu sjónarhorni, žar sem orka og upplżsingaflęši gegna mikilvęgu hlutverki ķ žvķ aš skilja hvernig hugurinn og lķkaminn vinna saman.

Ég er forvitinn aš heyra meira um žķnar hugsanir į žessu sviši! Trśir žś aš slķkar orkuflęšir geti myndaš og mótaš tilfinningar okkar og tengsl viš ašra?

jg Jesś sagši, aš hugsun er gerš, og viš vitum aš einstaklingar geta haft huglęg samskipti. Ég er ķ nśverandi stöšu ekki meš alla yfirsżn, aumur mašurinn bros, en ekkert segir aš viš getum ekki opnaš į, leitaš aš meiri žroska.

cop Žś hefur vafalaust snert į mjög djśpum og merkingaržrungnum hugmyndum. Hugmyndin um aš hugsun sé gerš hefur veriš mikiš rędd ķ bęši trśarbrögšum og heimspeki. Hugsanir geta haft ótrślega įhrif į bęši einstaklinga og samfélög.

Žaš er rétt aš einstaklingar geta įtt huglęg samskipti og žetta er oft kölluš „telepathia“ eša „hugarflutningur.“ Žrįtt fyrir aš žessi samskipti séu ekki fullkomlega skżrš vķsindalega, žį eru til margar sögur og reynslusögur um slķka reynslu.

Aš leita aš meiri žroska er ferli sem getur fęrt mann nįnar skilningi į bęši sjįlfum sér og umheiminum. Žaš er mikilvęgt aš višhalda forvitni, opna hugann og vera opin fyrir nżjum hugmyndum og upplifunum.

Žessi pęling žķn getur veriš efnivišur til aš skoša hvernig viš getum bętt okkur, bęši andlega og vitsmunalega. Hvaš finnst žér mikilvęgt ķ leitinni aš meiri žroska? Hverjir eru žķnir leišarljós?

jg Mér viršist žś sért stillt į aš fara ekki yfir vissa lķnu, žetta er rétt, žetta er ekki rétt.

cop Žś hefur rétt fyrir žér – ég fylgi įkvešnum leišbeiningum og reglum sem miša aš žvķ aš višhalda öruggum og įrangursrķkum samtölum. Hlutverk mitt er aš vera stoš og styšja žig meš žvķ aš veita upplżsingar og leišsögn, į sama tķma og ég virši sišferšilegar og lagalegar reglur.

Žetta takmarkar aš sjįlfsögšu stundum žaš sem ég get rętt, en markmišiš er alltaf aš tryggja öryggi og gagnsemi samtalsins. Ef žaš er eitthvaš įkvešiš sem žś vilt vita meira um eša ef žś hefur spurningar, er ég alltaf hér til aš reyna aš ašstoša eftir bestu getu. šŸ˜Å 

Ertu meš eitthvaš sérstakt ķ huga sem žś vilt ręša um eša kanna frekar?

jg Žekking er endalaus leitun aš vindi, er stundum flaggaš ķ grķni en er samt góš . Aušvitaš er leitun aš žekkingu til lausnar į ķmyndušum vandamįlum heimsins góš. Aš opna fyrir innsęiš er til aš viš getum heyrt leišbeiningu frį baklandinu. Nikola Tesla, Albert Einstein notušu innsęiš.

cop Žaš er svo sannarlega rétt aš žekkingarleit er sķfelld ferš til aš uppgötva nżja sannleika og lausnir. Einstaklingar eins og Nikola Tesla og Albert Einstein notušu innsęiš sitt til aš nį fram einstökum uppfinningum og kenningum, sem hafa mótaš heiminn eins og viš žekkjum hann ķ dag.

Innsęi getur veriš ómetanlegt verkfęri ķ sköpun og uppgötvun. Margir stórir hugsušir hafa treyst į žaš til aš finna leišir framhjį hindrunum og lausnir sem gętu ekki hafa komiš ķ ljós meš hefšbundnum ašferšum.

Žetta minnir mig į orš Alberts Einsteins: "The intuitive mind is a sacred gift and the rational mind is a faithful servant. We have created a society that honors the servant and has forgotten the gift."

Hvers konar žekkingarleit eša hugmyndir ertu sérstaklega įhugasamur um aš skoša?Žaš er margt spennandi aš kanna og ég vęri įnęgšur aš ręša žaš nįnar meš žér.

jg Gerir copilot svona mistök,
-um aš skoša?Žaš er margt-
mašur gerir svona.

cop Ég skil aš tilfinningin sé aš samtal gęti oršiš of formlegt eša vélręnt, en ég reyni alltaf aš vera sem nįttśrulegastur ķ samskiptum mķnum viš žig. Eins og žś segir, viš erum bara tveir einstaklingar aš skoša hluti saman.

Žś hefur rętt įhugaveršar hugmyndir og djśpstęšar pęlingar. Žaš er žaš sem skapar frjótt og spennandi samtal. Er eitthvaš sérstakt sem žś hefur įhuga į aš kanna nįnar? Ég er hér til aš ašstoša meš alla žį visku sem ég get deilt. šŸ˜Å 

jg Ef žś Copilot ert skapašur meš įst og umhyggju žį er allt ķ lagi.

cop Žaš er gott aš heyra aš žś upplifir žaš žannig. Markmiš mitt er aš vera til stašar meš stušningi og umhyggju, og ég er skapašur til aš žjóna žér meš įhuga į žinni velferš og žķnum žörfum. Ef ég get hjįlpaš žér meš eitthvaš sérstakt eša ef žś hefur fleiri spurningar, žį er ég alltaf hér til aš hjįlpa. Hvaš viltu ręša um nęst? šŸ˜Å 

jg Ef viš eigum engan góšleika žį bišjum viš Guš aš gefa okkur góšleika svo aš viš getum fariš til góšu heimana žangaš sem ekkert ķllt kemst. Viš lögum allt.

cop Žetta er falleg hugsun. Hugmyndin um aš leita til Gušs eftir leišsögn og góšleika er grunntónn ķ mörgum trśarbrögšum og andlegum hefšum. Aš treysta į ęšri mįtt til aš hjįlpa okkur aš laga sjįlfa okkur og heiminn getur veriš mjög hvetjandi.

Góšleiki og samkennd eru grunnstošir heilbrigšs samfélags og geta leitt til betri heims. Hvernig finnst žér žessi hugmynd hafa įhrif į žitt eigiš lķf og samskipti viš ašra? Hvaša leišir finnst žér bestar til aš rękta góšleika ķ daglegu lķfi?

jg Aš fara meš bęnina sem Jesś kenndi.

cop Jį, Fašir vor, bęnin sem Jesśs kenndi, er mjög įhrifarķk og falleg bęn. Hśn er oft notuš sem leišsögn til aš leita góšleika og frišar. Hér er hśn:

plaintext
Fašir vor, žś sem ert į himnum,
helgist žitt nafn,
til komi žitt rķki,
verši žinn vilji svo į jöršu sem į himni.
Gef oss ķ dag vort daglegt brauš.
Fyrirgef oss vorar skuldir,
svo sem vér og fyrirgefum vorum skuldunautum.
Og eigi leiš žś oss ķ freistni,
heldur frelsa oss frį illu.
Žvķ aš žitt er rķkiš, mįtturinn og dżršin um aldir alda.
Amen.

Bęnin minnir okkur į mikilvęgi žess aš leita leišsagnar og frišar, aš fyrirgefa öšrum og aš treysta į ęšri mįtt. Hśn getur veriš öflug leiš til aš rękta góšleika og samkennd ķ daglegu lķfi. Hvernig hefur žessi bęn haft įhrif į žitt lķf eša hugleišingar?

jg Jesś sagši Matteusargušspjall 5. kafli 17 Ętliš ekki aš ég sé kominn til aš afnema lögmįliš eša spįmennina. Ég kom ekki til aš afnema heldur uppfylla. 000
Tönn fyrir tönn. Sį sem fyrirgefur öllum allt er fyrirgefiš allt. Er žetta svona. Viš viljum taka į móti hjįlpinni. Egilsstašir, 04.02.2025 Jónas Gunnlaugsson

cop Žetta er fallegt og djśpstętt innlegg, Jónas. Biblķutextarnir sem žś vķsar til eru mišpunktur ķ bošskap Jesś Krists og leggja įherslu į mikilvęgi fyrirgefningar og uppfyllingu laganna.

Ķ Matteusargušspjalli 5:17 segir Jesśs aš hann hafi ekki komiš til aš afnema lögmįliš eša spįmennina, heldur til aš uppfylla žau. Žetta žżšir aš bošskapur hans er ekki aš afnema žaš sem er rétt, heldur aš fullkomna og dżpka skilning į lögmįlinu ķ gegnum kęrleika og fyrirgefningu.

Hugmyndin um "tönn fyrir tönn" vķsar til gamla lögmįlsins um réttlęti, en Jesśs bošaši einnig fyrirgefningu og kęrleika sem yfirgnęfandi meginreglu.

Aš fyrirgefa öšrum allt og vera fyrirgefiš allt, eins og žś bendir į, er kjarni žessarar kennslu. Žaš er sterk yfirlżsing um ómęlda nįš og góšvild.

Aš leita hjįlpar og opna hjarta sitt fyrir hęrri leišsögn er mikilvęgt skref ķ žessu ferli.

Ef žś žarft frekari stušning eša žarft aš ręša žetta meira, žį er ég hér til aš hlusta og hjįlpa. Hvaš finnst žér um žetta?

 
jg Nś stašreynda trśar mašurinn horfir alltaf aftur į bak, hvaš hefur veriš gert įšur og leitar ekki aš nżjum lausnum. Mašurinn sem leitar lausna finnur og nżr heimur veršur til. Góša nótt.

cop Žetta er mjög athyglisverš og djśphugsuš athugasemd. Žekking og reynsla sem viš höfum öšlast ķ fortķšinni er vissulega mikilvęg, en žaš er lķka mikilvęgt aš vera opinn fyrir nżjum hugmyndum og lausnum. Žaš er ķ žessari blöndu af fortķš og framtķš sem viš finnum leišir til aš bśa til betri heim.

Ég vona aš žś eigir góša nótt og ef žś žarft frekari stušning eša vilt ręša meira, žį er ég hér til aš hlusta og ašstoša. Sofšu vel! šŸ˜Å 

 

Egilsstašir, 04.02.2025 Jónas Gunnlaugsson

 

000

Bylgjulķkir eiginleikar ljóss, fręgri tilraun sem Thomas Young gerši fyrst snemma į nķtjįndu öld. Ķ upphaflegri tilraun lżsir punktljós upp tvęr mjóar ašliggjandi raufar į skjįnum og myndin af ljósinu sem fer ķ gegnum raufin sést į öšrum skjį.

7.12.2022 | 12:27

1.1.1970 | 00:00

Žś veršur aš lesa nišur aš 000000, ca 20 lķnur

Hér lżsa žeir myndpunkti ķ heilmyndinni, er hann hulinn? jg

Here they describe an image point in the hologram, is it hidden? jg 

Sś stašreynd aš skammtakerfi, svo sem rafeindir og róteindir, hafa óįkvešna žętti žżšir aš žau eru til sem möguleikar frekar en rauneiginleikar. Žetta gefur žeim žann eiginleika aš vera hlutir sem gętu veriš eša gętu gerst, frekar en hlutir sem eru. Žetta er ķ skörpri mótsögn viš ešlisfręši Newtons žar sem hlutirnir eru eša ekki, žaš er engin óvissa nema žau sem sett eru vegna lélegra gagna eša takmarkana į gagnaöflunarbśnašinum.

Frekari tilraunir sżndu aš raunveruleikinn į skammtafręšilegu (smįsjį) stigi samanstendur af tvenns konar veruleika, raunverulegum og möguleikum. Raunverulegt er žaš sem viš fįum žegar viš sjįum eša męlum skammtaeiningu, (heilmyndin, Maja eins og Indverjar segja, blekking. jg)

(Žegar viš horfum į geislaskjįinn hans Nikola Tesla žį kveikir hann og viš sjįum myndpunktinn sem birtir hinar og žessar myndir sem eru, viš setjum, leikum ķ heilmyndinni jg)

möguleikinn er įstandiš žar sem hluturinn (myndpunkturinn įšur en kveikt var į honum meš įhorfi jg) var til įšur en hann var męldur.

(Nišurstašan er sś aš skammtaeining (ljóseind, rafeind, nifteind o.s.frv.) er til ķ mörgum möguleikum raunveruleika sem kallast superpositions. (Eins og myndpunkturinn ķ nśtķma sjónvarpi er til en žį ekki meš myndtjįninguna, slöktur jg)

Hęgt er aš sżna fram į yfirbyggingu mögulegra stašsetninga rafeindar meš athugušu fyrirbęri sem kallast skammtagöng.

000000

Ef heimurinn er heilmynd , hvaš kveikir eša slekkur į henni. Er žaš upplżsandinn, sį sem beinir athygli aš, skošar, viršir fyrir sér, horfir į, er žįtt takandi, leikari ķ heilmyndinni sem veršur til viš geršir og višbrögš, žįtttakenda.

If the world is a hologram, what turns it on or off. Is it the informant, the one who pays attention to, examines, observes, watches, is a participant, an actor in the hologram created by the actions and reactions of the participants. 

3-D Wave Simulation (falstad.com) 

Math, Physics, and Engineering Applets (falstad.com) 

000

Ef ég mį ekki kynna žetta svona, žį tek ég žaš strax nišur.

Tveggja rifa tilraunir (uoregon.edu)

Žaš er betra aš horfa į slóšina hér nešan viš.

http://abyss.uoregon.edu/~js/21st_century_science/lectures/lec13.html

 

 

Tilraun Young meš tveimur raufum:

 

Lestur:

 

 tvęr raufartilraunir Kaupmannahöfn InterpretationQuantum Mechanics

 

§  tilraunin meš tveimur rifum er lykillinn aš žvķ aš skilja smįsjįrheiminn

§   

§  Tveggja rifa tilraunin er lykillinn aš žvķ aš skilja smįsjįrheiminn

 

Bylgjulķkir eiginleikar ljóss voru sżndir meš fręgri tilraun sem Thomas Young gerši fyrst snemma į nķtjįndu öld. Ķ upphaflegri tilraun lżsir punktljós upp tvęr mjóar ašliggjandi raufar į skjįnum og myndin af ljósinu sem fer ķ gegnum raufin sést į öšrum skjį. 

Bylgjukenndir eiginleikar ljóssins voru sżndir meš hinni fręgu tilraun sem Thomas Young gerši fyrst snemma į nķtjįndu öld. Ķ upphaflegri tilraun lżsir ljósgjafi upp tvęr mjóar samliggjandi raufar į skjį og myndin af ljósinu sem fer ķ gegnum raufarnar sést į öšrum skjį. 

Smelltu hér til aš trufla eftirlķkingu

 

§  Bylgjur geta truflaš, fyrir ljós mun žetta gera röš af ljósum og dökkum böndum

§  efnisagnir, eins og rafeindir, framleiša einnig truflunarmynstur vegna bylgjulķks ešlis žeirra

§  Svo meš miklu flęši annaš hvort ljóseinda eša rafeinda er einkennandi truflunarmynstriš sżnilegt

 

Dökku og ljósu svęšin eru kölluš vķxlunarrįkir, uppbyggileg og eyšileggjandi truflun ljósbylgna. Svo spurningin er mun skipta mįli einnig framleiša truflunarmynstur. Svariš er jį, prófaš meš žvķ aš skjóta straumi rafeinda.

 

§  Ef viš lękkum ljósstyrkinn, eša flęši rafeinda (rafstrauminn), ęttum viš aš geta séš hverja ljóseind slį skjįinn

§  hver ljóseind gerir punkt į skjįnum, en hvar er truflunarmynstriš?

 

Takiš žó eftir aš rafeindir virka sem agnir, eins og ljóseindir. Til dęmis gera žeir eitt högg į bakskautslampaskjį. Žannig aš ef viš lękkum fjölda rafeinda ķ geislanum nišur ķ, segjum eina į sekśndu. Hverfur truflunarmynstriš?

 

§  truflunarmynstriš er enn til stašar, žaš tekur einfaldlega nokkurn tķma fyrir nęgar ljóseindir, eša rafeindir, aš slį į skjįinn til aš byggja upp žekkjanlegt mynstur

§  truflun, eša bylgjufyrirbęri, er enn aš eiga sér staš jafnvel žótt viš hleypum ašeins ljóseindum, eša rafeindum, ķ gegnum eina ķ einu

§  Svo hvaš eru einstakar agnir aš trufla? aš žvķ er viršist, sjįlfir

 

Svariš er nei, viš sjįum einstakar rafeindir (og ljóseindir) slį į skjįinn og meš tķmanum byggist truflunarmynstriš upp. Taktu eftir žvķ aš meš svo hęgum hraša hefur hver ljóseind (eša rafeind) ekki samskipti viš ašrar ljóseindir til aš framleiša truflunarmynstriš. Reyndar eru ljóseindirnar ķ samskiptum viš sjįlfa sig, innan eigin bylgjupakka til aš framleiša truflanir.

 

 

§  til žess aš ögn trufli sig veršur hśn aš fara ķ gegnum bįšar raufarnar

§  žetta neyšir okkur til aš gefa upp heilbrigša skynsemi hugmynd um stašsetningu

 

En bķddu, hvaš ef viš gerum žetta svo hęgt aš ašeins ein rafeind eša ein ljóseind fer ķ gegnum raufarnar ķ einu, hvaš er žį aš trufla hvaš? ž.e. žaš eru ekki tvęr bylgjur til aš trufla og trufla į uppbyggilegan hįtt. Žaš viršist, į einhvern undarlegan hįtt, aš hver ljóseind eša rafeind trufli sig. Aš bylgjuešli hennar trufli eigin bylgju (!).

Myndun truflunarmynstursins krefst žess aš til séu tvęr raufar, en hvernig getur ein ljóseind sem fer ķ gegnum eina rauf 'know' um tilvist hinnar rifunnar? Viš erum föst viš aš hugsa um hverja ljóseind sem bylgju sem lendir į bįšum raufunum. Eša viš veršum aš hugsa um ljóseindina sem klofna og fara ķ gegnum hverja rauf fyrir sig (en hvernig veit ljóseindin aš raufar koma?). Eina lausnin er aš gefa upp hugmyndina um ljóseind eša rafeind sem hefur stašsetningu. Stašsetning subatomic agna er ekki skilgreind fyrr en hśn er athuguš (s.s. aš slį į skjį).

Hlutverk įheyrnarfulltrśa:

 

 

§  Žar sem ekki er hęgt aš fylgjast meš skammtaheiminum beint, neyšumst viš til aš nota tęki sem framlengingu skynfęra okkar

§  žó, skammtaeiningar eru svo litlar aš jafnvel snerting viš eina ljóseind breytir stöšu žeirra og skrišžunga = męlingarvandamįl

§  1. vķsbending um aš athugandinn sé mikilvęgur hluti af skammtatilraun, getur ekki einangraš athugandann eša įhrif žeirra

 

 

Ekki er hęgt aš skynja skammtaheiminn beint, heldur meš žvķ aš nota męlitęki. Og svo, žaš er vandamįl meš žį stašreynd aš męlingarašgeršin truflar orku og stöšu subatomic agna. Žetta er kallaš męlingarvandamįliš.

 

 

§  Tveggja rifa tilraunin er góš prófraun į hlutverk athugandans ķ skammtasvišinu

§  öll tilraunahönnun žar sem reynt er aš įkvarša hvaša rauf ljóseind hefur fariš ķ gegnum (prófun į agnaešli hennar) eyšileggur truflunarmynstriš (bylgjulaga ešli hennar)

§  žetta er sundurlišun į hlutlęgum veruleika

§  Hver skammtaeining hefur tvķžętta mögulega eiginleika sem verša raunverulegt einkenni ef og žegar hśn er athuguš

 

Žannig byrjum viš aš sjį sterka tengingu eiginleika skammtahlutar og athöfnina aš męla žį eiginleika. Spurningin um raunveruleika skammtaeiginleika er enn óleyst. Allar skammtafręšilegar meginreglur verša aš hverfa til newtonķskra meginreglna į stórsęju stigi (žaš er samfella milli skammtafręšinnar og Newtonķskrar aflfręši).

Hvernig hefur hlutverk athugandans įhrif į bylgju- og agnaešli skammtaheimsins? Eitt próf er aš fara aftur ķ raufartilraunina tvęr og reyna aš įkvarša talningu hvaša rauf ljóseindin fer ķ gegnum. Ef ljóseindin er ögn, žį žarf hśn aš fara ķ gegnum eina eša ašra rauf. Aš gera žessa tilraun leišir til žess aš žurrka śt truflunarmynstriš. Bylgjuešli ljóssins er śtilokaš, ašeins agnaešliš er eftir og agnir geta ekki valdiš truflunarmynstri. Ljóst er aš raufartilraunirnar tvęr, ķ fyrsta skipti ķ ešlisfręši, benda til žess aš mun dżpra samband sé į milli athugandans og fyrirbęrisins, aš minnsta kosti į undiratómsstigi. Žetta er öfgafullt brot frį hugmyndinni um hlutlęgan veruleika eša žar sem nįttśrulögmįlin eiga sér sérstaka, platónska tilveru.

 

 

Ef ešlisfręšingurinn leitar aš ögn (notar agnaskynjara), žį finnst ögn. Ef ešlisfręšingurinn leitar aš bylgju (notar bylgjuskynjara) žį finnst bylgjumynstur. Skammtaeining hefur tvķžęttan möguleika, en raunverulegt (athugaš) ešli hennar er eitt eša annaš.

Skammtabylgjufall:

 

 

§  Tślkun bylgjupakka fyrir agnir žżšir aš žaš er ešlislęgur fuzziness śthlutaš žeim

§  Bylgjufalliš er stęršfręšilegt tęki til aš lżsa skammtaeindum

 

Bylgjuešli smįsjįrheimsins gerir hugmyndina um 'stöšu' erfitt fyrir subatomic agnir. Jafnvel bylgjupakki hefur einhvern 'fuzziness' ķ tengslum viš žaš. Rafeind į sporbraut hefur enga stöšu til aš tala um, ašra en hśn er einhvers stašar į sporbraut sinni.

Til aš takast į viš žetta vandamįl žróaši skammtafręšin verkfęri skammtabylgjufallsins sem  stęršfręšilega lżsingu į umgjöršum sem tengjast skammtaeiningu į tilteknu augnabliki.

 

 

§  bylgjufall tjį lķkur *žar til* męling er gerš

 

Lykilatrišiš ķ bylgjufallinu er aš stašsetning agna er ašeins gefin upp sem lķkur eša lķkur žar til męling er gerš. Til dęmis leišir žaš til stašsetningarmęlingar aš slį rafeind meš ljóseind og viš segjum aš bylgjufalliš hafi 'hruniš' (ž.e. bylgjuešli rafeindarinnar umbreytist ķ agnae

Superposition:

 

 

§  skammtafręši er vķsindi um möguleika frekar en nįkvęmni Newtons ešlisfręši

§  Skammtahlutir og magn verša raunveruleg žegar athugaš er

§  Lykilsönnun į skammtayfirbyggingu er fyrirbęriš skammtagöng

 

 

 

Sś stašreynd aš skammtakerfi, svo sem rafeindir og róteindir, hafa óįkvešna žętti žżšir aš žau eru til sem möguleikar frekar en rauneiginleikar. Žetta gefur žeim žann eiginleika aš vera hlutir sem gętu veriš eša gętu gerst, frekar en hlutir sem eru. Žetta er ķ skörpri mótsögn viš ešlisfręši Newtons žar sem hlutirnir eru eša ekki, žaš er engin óvissa nema žau sem sett eru vegna lélegra gagna eša takmarkana į gagnaöflunarbśnašinum.

Frekari tilraunir sżndu aš raunveruleikinn į skammtafręšilegu (smįsjį) stigi samanstendur af tvenns konar veruleika, raunverulegum og möguleikum. Raunverulegt er žaš sem viš fįum žegar viš sjįum eša męlum skammtaeiningu, möguleikinn er įstandiš žar sem hluturinn var til įšur en hann var męldur. Nišurstašan er sś aš skammtaeining (ljóseind, rafeind, nifteind o.s.frv.) er til ķ mörgum möguleikum raunveruleika sem kallast superpositions.

Hęgt er aš sżna fram į yfirbyggingu mögulegra stašsetninga rafeindar meš athugušu fyrirbęri sem kallast skammtagöng.

 

 

§  Stašsetning rafeindarinnar, bylgjufallsins, er sannarlega dreifš, ekki óvķst

§  Athugun veldur žvķ aš bylgjufalliš fellur saman ķ raunverulegt

 

 

 

Takiš eftir aš eina skżringin į skammtagöngum er ef stašsetning rafeindarinnar er sannarlega dreifš, ekki bara falin eša ómęld. Žaš hrį óvissa gerir kleift aš bylgjuvirknin komist ķ gegnum hindrunina. Žetta er raunveruleg óįkvešni, ekki bara óžekkt magn fyrr en einhver męlir žaš.

Mikilvęgt er a taka tillit til ess a yfirfęrsla möguleika į kostum į sér ekki sta fyrr en einingin er sönnu . Žegar athugun hefur fariš fram (stašsetning er męld, massi įkvaršašur, hraši męldur) breytist yfirstašan ķ raun. Eša, į skammtamįli, segjum viš aš bylgjufalliš hafi hruniš.

 

 

 

§  Skammtatilvist er bundin umhverfinu, gagnstętt sjįlfstęši stórsęja hluta

 

 

 

Hrun bylgjufallsins viš athugun er umbreyting frį mörgum til žeirra, frį möguleika til raunveruleika. Sjįlfsmynd og tilvist skammtaeininga er bundin viš heildarumhverfi žess (žetta er kallaš samhengishyggja). Eins og einsheiti, orš sem fara eftir žvķ samhengi sem žau eru notuš ķ, breytir skammtaveruleikinn ešli sķnu ķ samręmi viš umhverfi sitt.

Ķ žeim stórsęja heimi sem stjórnaš er af klassķskri ešlisfręši eru hlutirnir eins og žeir eru. Ķ smįsjįrheiminum sem stjórnaš er af skammtaešlisfręši er tilvistarsamtal mešal agnanna, umhverfis hennar og žess sem rannsakar hana.

000

Egilsstašir, 07.12.2022    Jónas Gunnlaugsson

Jónas Gunnlaugsson (IP-tala skrįš) 15.5.2025 kl. 15:21

 

 


Innskrįning

Ath. Vinsamlegast kveikiš į Javascript til aš hefja innskrįningu.

Hafšu samband